kutubhona

тўламайди. Убайдуллоҳ ибн Равоҳанинг шундай дегани ривоят қилинган: «Мен Силсилада Масруқ билан бирга эдим. Унинг айтишича халқдан бир киши Исломга кирибди. Ундан жизя олинар экан. У Умар ибн Хаттобнинг ҳузурига келиб: эй мўминлар амири мен Исломга кирдим, дебди. Умар: эҳтимол сақланиш учун Исломга киргандирсан, дебди. У: Исломда мени асрайдиган нарса йўқми? - дебди. Умар: тўғри айтдинг, дебдида, ундан жизя олинмаслиги ҳақида ёзиб берибди». Абу Убайд ривояти. Қобус ибн Абу Забён отасидан ривоят қилади: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«لَيْسَ عَلَى مُسْلِمٍ جِزْيَةٌ»
«Мусулмон жизя тўлаши лозим эмас». Абу Убайд ривояти. Ибн Аббосдан ривоят қилинади: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«لاَ تَصْلُحُ قِبْلَتَانِ فِي أَرْضٍ، وَلَيْسَ عَلَى مُسْلِمٍ جِزْيَةٌ»

«Ҳеч бир ерда икки қибла бўлиши дуруст бўлмайди ва мусулмон жизя тўлаши лозим эмас». Аҳмад ва Абу Довуд ривояти. Умар ибн Абдулазиз ўзининг омилига шундай мазмунда мактуб юборди: «Аллоҳ Муҳаммад с.а.в.ни жобий (солиқ йиғувчи) қилиб эмас, ҳодий қилиб юборди». Ўша омил «жизя тўлашдан қочиб Исломга кирганларга жизя солиғи солишни қолдириш керак» деган фикрда эди.

Ислом зиммийга яхши муомала қилишни, раҳмдиллик кўрсатишни ва ишида ёрдам беришни буюрди. Мусулмонлар зиммийни, унинг мол-мулки, ор-номусини ҳимоя қилишлари, озиқ-овқат, уй-жой, кийим-кечак билан таъминланишини кафолатлашлари лозим. Бухорий Абу Воилдан, у Абу Мусодан ривоят қилди: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«فُكُّوا الْعَانِيَ، يَعْنِي الأَسِيرَ، وَأَطْعِمُوا الْجَائِعَ، وَعُودُوا الْمَرِيضَ»

«Ёрдамга муҳтожни, яъни асирни бўшатиб олинглар, очни тўйғазинглар, касалнинг ҳолидан хабар олинглар». Абу Убайд деди: «Аҳли зиммани ҳам ҳимоя қилиб жиҳод қилинади, асирга тушиб қолганлари бўшатиб олинади, қутилишса яна эркин ҳолда зиммийликлари ва аҳдларига қайтишади. Бу тўғрида бир қанча ҳадислар бор». Амр ибн Маймун Умар ибн Хаттобнинг вафот этиши чоғида шундай деганини ривоят қилди: «Мендан кейинги халифага фалон-фалон нарсани васият қиламан. Унга Аллоҳ зиммаси ва Росулуллоҳ с.а.в. зиммасини васият қиламан. Уларга